EKOLOGICZNE DOŚWIADCZALNICTWO ODMIANOWE


W związku z przyjętymi przez Komisję Europejską, w ramach „Europejskiego Zielonego Ładu”, strategiami „Od pola do stołu”, i „Na rzecz bioróżnorodności”, które zakładają szybki wzrost znaczenia rolnictwa ekologicznego i zwiększenie powierzchni gruntów rolnych prowadzonych w reżimie rolnictwa ekologicznego oraz wobec braku w obrocie w naszym kraju odmian ekologicznych (zgodnie z definicją powinny to być odmiany wyhodowane w warunkach ekologicznych) oraz ekologicznego materiału heterogenicznego, COBORU jesienią 2021 r. podjął kompleksowe działania umożliwiające wyselekcjonowanie z już istniejących odmian konwencjonalnych, odmiany przydatne do tego typu gospodarowania. W tym celu rozszerzono sieć punktów doświadczalnych COBORU przeznaczonych do prowadzenia doświadczeń w reżimie rolnictwa ekologicznego, tak aby reprezentowały one wszystkie rejony kraju. Ponadto w punktach doświadczalnych, które już prowadziły tego typu doświadczenia w latach poprzednich, powiększono areał gruntów do ok. 5 ha. Rozmieszczenie punktów doświadczalnych wyznaczonych do prowadzenia badań odmianowych dla potrzeb rolnictwa ekologicznego od sezonu wegetacyjnego 2022/2023

Prócz tego, w drodze zapytań ofertowych skierowanych do wszystkich jednostek certyfikujących znajdujących się na liście MRiRW, wybrano podmiot, który nadzoruje poprawność działań związanych z okresem konwersji, a następnie z uzyskaniem certyfikatu rolnictwa ekologicznego w wyznaczonych punktach doświadczalnych COBORU. Podmiotem certyfikującym została firma EKOGWARANCJA.

W czerwcu 2022 r. Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Węgrzcach otrzymała jako pierwsza certyfikat. Aktualnie wszystkie dziesięć punktów doświadczalnych spełnia wymogi rolnictwa ekologicznego tym samym COBORU posiada „Certyfikat zgodnie z art. 35 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2018/848 w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych” PL-EKO-01.616-0022787.2023.001 . W drugiej połowie 2024 roku, we wszystkich punktach doświadczalnych przeprowadzono kontrole w zakresie przestrzegania obowiązujących przepisów w ramach prowadzonej działalności.



Historia ekologicznego doświadczalnictwa odmianowego w COBORU:


  • 2002 – pierwsze doświadczenia odmianowe prowadzone w ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego w Ekologicznym Gospodarstwie Pokazowym w Chwałowicach,
  • 2013 – wydzielenie pola dla celów ekologii w SDOO w Węgrzcach,
  • 2018 – wyodrębnienie w pięciu nowych lokalizacjach około 2 ha pól i prowadzenie doświadczeń odmianowych w reżimie rolnictwa ekologicznego oraz podjęcie współpracy w tym zakresie z IUNG-PIB w Puławach,
  • 2021 – rozszerzenie własnej sieci pól ekologicznych do 10 lokalizacji oraz objęcie ich urzędową certyfikacją. Podjęcie współpracy w badaniu odmian ziemniaka i kukurydzy dla celów ekologicznych z IHAR-PIB w Radzikowie,
  • 2021 – opracowanie zunifikowanych metodyk badania odmian wielu gatunków roślin rolniczych w warunkach rolnictwa ekologicznego,
  • 2022 – uzyskanie certyfikatu zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2018/848, potwierdzającego, że wszystkie punkty doświadczalne COBORU przestrzegają zapisów powyższego rozporządzenia (prowadzą uprawę wg. zasad rolnictwa ekologicznego)

1. Liczba ekologicznych doświadczeń odmianowych prowadzonych lub koordynowanych przez COBORU w ramach programu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego (PDO) w latach 2018-2024


Łącznie ekologicznych doświadczeń odmianowych:w 2018 32, w 2019 41, w 2020 42, w 2021 57, w 2022 141, w 2023 141, w 2024 139. Doświadczenia własne COBORU: w 2018 9, w 2019 9, w 2020 9, w 2021 11, w 2022 66, w 2023 66, w 2024 61. Doświadcznia w SDOO, finasowane przez IUNG-PIB: w 2018 9, w 2019 18, w 2020 18, w 2021 27, w 2022 45, w 2023 45, w 2024 54. Doświadzcenia w SDOO, finasowane przez IHAR-PIB: w 2018 0, w 2019 0, w 2020 0, w 2021 0, w 2022 20, w 2023 25, w 2024 9. Doświadcznia w SDOO, finasowane lokalnie (woj. małopolskie i mazowieckie): w 2018 14, w 2019 14, w 2020 15, w 2021 19, w 2022 10, w 2023 5, w 2024 15.

Koordynacja COBORU w prowadzeniu doświadczeń wymienionych na powyższym wykresie polega na:

  • współudziale w ustalaniu doborów odmian do poszczególnych doświadczeń,
  • zamawianiu łącznego zapotrzebowania na materiał siewny u hodowców lub ich przedstawicieli, a po jego otrzymaniu rozsyp na próby dla poszczególnych doświadczeń oraz ich dystrybucji do wyznaczonych punktów doświadczalnych,
  • przygotowanie dla specjalistów z poszczególnych punktów doświadczalnych aplikacji umożliwiającej przekazywanie poszczególnych danych/wyników z doświadczeń do COBORU, oraz ich gromadzenie i przetwarzanie w bazie danych COBORU, a następnie ich udostępnianiu jednostkom współpracującym /finansującym badania,
  • publikacja wyników doświadczeń (podobnie jak podmioty współpracujące).