Odmianę uznaje się za wyrównaną, gdy zmienność cech wykazywana przez odmianę, wynikająca
z systemu hodowli lub zmienność będącą następstwem zamieszań, mutacji oraz
innych przyczyn jest tak mała jak tylko możliwe. Wyrównanie odmian jest oceniane w oparciu o pomiary i obserwacje tych samych właściwości,
które służą badaniu odrębności. Wyrównanie bada się określając udział osobników
nietypowych lub wariancję pomiarów osobniczych.
Tolerancja lub inaczej - graniczne udziały roślin nietypowych - podane są w odpowiednich
wytycznych UPOV lub ustalane przez jednostki odpowiedzialne za badania OWT. Dla
odmian rozmnażanych wegetatywnie, samopylnych oraz linii wsobnych dopuszcza się
mniejszy udział roślin nietypowych, natomiast dla odmian zasadniczo samopylnych
(fakultatywnie obcopylnych), dopuszcza się dwukrotnie większą tolerancję.
Odmiany obcopylne, syntetyczne i mieszańce wieloliniowe wykazują największą zmienność.
Trudno dla nich ustalić ścisłe granice tolerancji. W tej sytuacji posługujemy
się względną tolerancją, porównując zmienność roślin badanej odmiany do
zmienności odmian służących do porównania.
Porównanie zmienności cech mierzalnych polega na porównaniu odchyleń standardowych lub
wariancji. Odmianę uważa się za niewyrównaną w danej cesze, gdy jej wariancja
przewyższa 1,6-krotnie wariancję odmian służących do porównania. To kryterium
jest obecnie zastępowane bardziej złożoną i obiektywną metodą COYU (Combined
Over Analysis of Uniformity), łączącą wyniki wieloletnich badań, która polega na
modyfikowaniu wariancji poziomem przejawu analizowanych cech w kolejnych latach.
Dla właściwości jakościowych cech ocenianych wizualnie liczba roślin różnych od uważanych
za typowe dla badanej odmiany nie może przekraczać liczby roślin nietypowych u
odmian porównywalnych.
U odmian mieszańcowych zmienność cech zależna jest od liczby linii. I tak, w
przypadku mieszańców pojedynczych, linii wsobnych i linii rodzicielskich,
tolerancje są podobne jak u odmian samopylnych, w przypadku mieszańców
wieloliniowych - jak u odmian obcopylnych.