Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO)

Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) to kompleksowy program finansowany z Unii Europejskiej w ramach instrumentu NextGenerationEU. Jego celem jest nie tylko odbudowa gospodarki po skutkach pandemii, ale także przyspieszenie transformacji w kierunku nowoczesnej, innowacyjnej i niskoemisyjnej gospodarki. W sektorze rolnictwa KPO pozwala na rozwój publicznej infrastruktury badawczej i laboratoryjnej, wspierając działania na rzecz zrównoważonej produkcji i ochrony środowiska.

Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU) realizuje obecnie trzy strategiczne inwestycje dofinansowane z KPO. Procedury przetargowe zostały już rozstrzygnięte, prace przebiegają zgodnie z harmonogramem, a zakończenie wszystkich inwestycji zaplanowano na 30 czerwca 2026 r.

Modernizacja Laboratorium Chemiczno-Technologicznego w Słupi Wielkiej – Centrala COBORU

Pierwsza z realizowanych inwestycji dotyczy centrali COBORU w Słupi Wielkiej i obejmuje modernizację istniejącego Laboratorium Chemiczno-Technologicznego.

Laboratorium Chemiczno-Technologiczne – kluczowe ogniwo systemu rejestracji odmian

Laboratorium Chemiczno-Technologiczne działające przy Centralnym Ośrodku Badania Odmian Roślin Uprawnych w Słupi Wielkiej jest niezbędnym elementem krajowego systemu rejestracji nowych odmian roślin uprawnych. To tutaj prowadzone są specjalistyczne analizy jakościowe i technologiczne nasion oraz materiału roślinnego zgłaszanego do badań rejestrowych.

W laboratorium wykonywane są m.in.:

• badania chemiczne i technologiczne ziarna, nasion i surowców roślinnych,
• oceny wartości użytkowej i jakościowej odmian w ramach krajowych i unijnych procedur rejestracyjnych,
• testy pozwalające określić przydatność odmian do różnych kierunków uprawy i przetwórstwa.

Wyniki analiz stanowią podstawę do oceny wartości gospodarczej odmian i ich wpisania do Krajowego Rejestru Odmian Roślin Uprawnych oraz wspierają procedury prowadzone przez Europejski Urząd ds. Ochrony Odmian Roślin (CPVO). Laboratorium umożliwia też prowadzenie badań nad odpornością odmian na choroby, parametrami jakościowymi ziarna i nasion oraz efektywnością nowych technologii uprawy.

Modernizacja tego laboratorium w ramach KPO pozwoli:

• zwiększyć przepustowość i zakres wykonywanych badań,
• wdrożyć nowoczesne metody analityczne (np. szybkie metody spektroskopowe, chromatograficzne, molekularne),
• dostosować infrastrukturę do najnowszych norm europejskich,
• skrócić czas procedur rejestracyjnych i zwiększyć wiarygodność wyników.

Dzięki tym zmianom polski system rejestracji odmian roślin uprawnych zyska nowoczesne zaplecze analityczne, a hodowcy i rolnicy otrzymają szybszy dostęp do rzetelnych informacji o wartości użytkowej nowych odmian

W ramach projektu przewidziano:

• gruntowną modernizację infrastruktury laboratoryjnej,
• zakup nowoczesnych urządzeń badawczych i pomiarowych, które pozwolą rozszerzyć zakres analiz chemicznych i technologicznych,
• wdrożenie systemu zasilania z odnawialnych źródeł energii (OZE), co przyczyni się do zmniejszenia kosztów eksploatacji i ograniczenia emisji CO₂.

Celem inwestycji jest podniesienie jakości i efektywności badań, zwiększenie możliwości analitycznych COBORU oraz dostosowanie laboratoriów do najwyższych standardów europejskich. Dzięki tej modernizacji COBORU będzie mogło jeszcze lepiej wspierać hodowców, producentów i instytucje publiczne w ocenie odmian roślin uprawnych.

Kwota wsparcia z KPO: 6 194 000,00 zł

Budowa nowoczesnego działu badawczo-doświadczalnego w Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Nowych Liniach

Druga inwestycja realizowana jest w Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Nowych Liniach. Obejmuje ona budowę nowoczesnego działu badawczo-doświadczalnego z laboratorium oraz infrastrukturą wspieraną przez system zasilania OZE.

W ramach przedsięwzięcia zaplanowano:

• budowę od podstaw nowego obiektu badawczego wraz z pomieszczeniami laboratoryjnymi, salami przygotowawczymi i zapleczem technicznym,
• zakup nowoczesnej aparatury i urządzeń, które pozwolą na prowadzenie szerokiego zakresu analiz i doświadczeń polowych,
• wdrożenie ekologicznego systemu zasilania OZE, ograniczającego koszty eksploatacji i poprawiającego efektywność energetyczną obiektu.

Celem inwestycji jest zwiększenie potencjału badawczego publicznego zaplecza analityczno-laboratoryjnego w sektorze hodowli roślin oraz skrócenie czasu wdrażania wyników badań do praktyki rolniczej. Nowy dział badawczo-doświadczalny umożliwi realizację badań na światowym poziomie i przyczyni się do rozwoju innowacji w polskim rolnictwie.

Umowę na wsparcie podpisano 22 lipca 2025 r. pomiędzy COBORU a Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi w ramach działania A2.4.1 „Inwestycje w rozbudowę potencjału badawczego”.

Kwota wsparcia z KPO: 15 506 000,00 zł

Budowa działu badawczo-doświadczalnego w Zakładzie Doświadczalnym Oceny Odmian w Białogardzie

Trzecia inwestycja realizowana jest w Zakładzie Doświadczalnym Oceny Odmian w Białogardzie i polega na budowie działu badawczo-doświadczalnego z laboratorium oraz nowoczesną infrastrukturą. Podobnie jak w przypadku innych projektów, kluczowym elementem jest wdrożenie systemu zasilania z odnawialnych źródeł energii (OZE).

Zakres projektu obejmuje:

• budowę nowego budynku laboratoryjnego z zapleczem do prowadzenia doświadczeń polowych,
• zakup specjalistycznej aparatury badawczej i urządzeń pomiarowych,
• wdrożenie rozwiązań proekologicznych poprawiających efektywność energetyczną obiektu i zmniejszających wpływ na środowisko.

Inwestycja ta pozwoli na rozszerzenie możliwości badawczych Stacji Doświadczalnej i poprawę jakości badań nad odmianami roślin, wspierając hodowców w całym kraju.

Kwota wsparcia z KPO: 6 000 000,00 zł

Efekt wszystkich inwestycji

Realizacja tych trzech projektów pozwoli COBORU:

• znacząco zwiększyć potencjał badawczy i innowacyjność,
• unowocześnić infrastrukturę laboratoryjną i badawczą w kluczowych lokalizacjach,
• wdrożyć rozwiązania z zakresu odnawialnych źródeł energii, obniżające koszty eksploatacji i ślad węglowy,
• przyspieszyć transfer wyników badań do praktyki rolniczej i wzmocnić pozycję Polski w europejskim systemie oceny odmian roślin.

Zakończenie wszystkich inwestycji zaplanowano na 30 czerwca 2026 r